BNR Nieuwsradio
Nieuws
Programma's
Programmagids BNR BREEKT Beter Beurswatch BNR's Big Five BNR Doorpakkers BNR Slimme Koppen BNR Sportzaken Boekestijn en De Wijk Bouwmeesters De BNR Techniektour De Nationale Autoshow De Eeuw van mijn Dochters De Ochtendspits De Wereld Digitaal Ondernemersdesk BNR In de Middag The Friday Move The Green Quest Werkverkenners Zakendoen
Podcasts
Alle podcasts Brand Stories Columns Wat is een podcast? Amerika Podcast Baanbrekende Businessmodellen BNR In Bedrijf Bij nader inzien BNR Perestrojkast BNR Show Business Buiten Brussel China Podcast Cryptocast De Ben Tiggelaar Podcast De Strateeg De Technoloog De Wereld In 2019 Double Dutch Eenmaal andermaal EuropaMania Goede Reispodcast Helder! Newsroom Onderzoeksraad der dingen Ongekend in Vredestijd Petrolheads Newsroom Den Haag Questcast Space Cowboys Vraag het Gommers Spitsbrekers Tech Update De Klantenpodcast Tinbergen en de economie van morgen Wetenschap Vandaag The Donald Show Werkprofessor Wij in de toekomst Column Corné van Zeijl Sportzaken Stop! De podcast Prijzencast ZZP Café
Gemist
Brand Stories
Nieuwsbrief
SMART Radio
Podcast Awards
BNR App
Adverteren
Adverteren BNR podcast
Frequenties
Over BNR
Contact
Meer
Nieuws
Programma's
Programmagids BNR BREEKT Beter Beurswatch BNR's Big Five BNR Doorpakkers BNR Slimme Koppen BNR Sportzaken Boekestijn en De Wijk Bouwmeesters De BNR Techniektour De Nationale Autoshow De Eeuw van mijn Dochters De Ochtendspits De Wereld Digitaal Ondernemersdesk BNR In de Middag The Friday Move The Green Quest Werkverkenners Zakendoen
Podcasts
Alle podcasts Brand Stories Columns Wat is een podcast? Amerika Podcast Baanbrekende Businessmodellen BNR In Bedrijf Bij nader inzien BNR Perestrojkast BNR Show Business Buiten Brussel China Podcast Cryptocast De Ben Tiggelaar Podcast De Strateeg De Technoloog De Wereld In 2019 Double Dutch Eenmaal andermaal EuropaMania Goede Reispodcast Helder! Newsroom Onderzoeksraad der dingen Ongekend in Vredestijd Petrolheads Newsroom Den Haag Questcast Space Cowboys Vraag het Gommers Spitsbrekers Tech Update De Klantenpodcast Tinbergen en de economie van morgen Wetenschap Vandaag The Donald Show Werkprofessor Wij in de toekomst Column Corné van Zeijl Sportzaken Stop! De podcast Prijzencast ZZP Café
Gemist
Brand Stories
Nieuwsbrief
SMART Radio
Podcast Awards
BNR App
Adverteren
Adverteren BNR podcast
Frequenties
Over BNR
Contact
BNR Nieuwsradio
Nieuws
Programma's
Programmagids BNR BREEKT Beter Beurswatch BNR's Big Five BNR Doorpakkers BNR Slimme Koppen BNR Sportzaken Boekestijn en De Wijk Bouwmeesters De BNR Techniektour De Nationale Autoshow De Eeuw van mijn Dochters De Ochtendspits De Wereld Digitaal Ondernemersdesk BNR In de Middag The Friday Move The Green Quest Werkverkenners Zakendoen
Podcasts
Alle podcasts Brand Stories Columns Wat is een podcast? Amerika Podcast Baanbrekende Businessmodellen BNR In Bedrijf Bij nader inzien BNR Perestrojkast BNR Show Business Buiten Brussel China Podcast Cryptocast De Ben Tiggelaar Podcast De Strateeg De Technoloog De Wereld In 2019 Double Dutch Eenmaal andermaal EuropaMania Goede Reispodcast Helder! Newsroom Onderzoeksraad der dingen Ongekend in Vredestijd Petrolheads Newsroom Den Haag Questcast Space Cowboys Vraag het Gommers Spitsbrekers Tech Update De Klantenpodcast Tinbergen en de economie van morgen Wetenschap Vandaag The Donald Show Werkprofessor Wij in de toekomst Column Corné van Zeijl Sportzaken Stop! De podcast Prijzencast ZZP Café
Gemist
Brand Stories
Nieuwsbrief
SMART Radio
Podcast Awards
BNR App
Adverteren
Adverteren BNR podcast
Frequenties
Over BNR
Contact
Wetenschap

De poëzie van de lengtecontractie

  • BNR Webredactie
zaterdag 3 maart 2018, 21:05 Update: zondag 4 maart 2018, 23:57

De natuur wordt vaak beschreven met wiskunde, een taal die voor veel mensen even ondoorgrondelijk is als Japans. Maar voor natuurkundigen zijn sommige formules pure poëzie. Net als een Japans gedicht kun je ze behoorlijk letterlijk vertalen. En dan blijken er nog diepere lagen achter verscholen te liggen.

ANP ROYAL IMAGES OLAF KRAAK
'Mensen gebruiken die formule elke dag, maar ze beseffen het niet'

Ook de natuur kent haar eigen melodie, met wetmatigheden die al zeker honderd jaar bekend zijn, zegt Sense Jan van der Molen, natuurkundige aan Universiteit Leiden. In die stad worden in dat kader tien belangrijke natuurkundeformules op de muren van gevels geschilderd, waarvan de eerste zes inmiddels te zien zijn. 'Wij willen de fascinatie voor de natuur, de natuurkunde en de sterrenkunde overbrengen. Natuurlijk kan niet iedereen alle natuurkundeboeken lezen, maar wij proberen op deze manier wel te laten zien hoe fascinerend het in elkaar steekt.'

Discussiëren met de Grote Lorentz

Zo kun je vanuit de trein de formule van de lengtecontractie van Lorentz bewonderen - een basisformule in de relativiteitstheorie van Albert Einstein, legt natuurkundige Ivo van Vulpen van het NIKHEF uit. 'Lorentz was één van de grootste natuurkundigen in Nederland en de wereld en Einstein was natuurlijk één van de bekendste natuurkundigen van de wereld. Hij gebruikte in de relativiteitstheorie de Lorentz Formule, om uiteindelijk tot zijn ideeën te komen. Het mooie is dat de jonge Einstein naar Leiden kwam om met dé grote Lorentz te discussiëren over ideeën.'

Hoe de natuur werkt

De muurschilderingen moeten de fascinatie aanwakkeren voor formules als 'poëzie voor de natuur' en mensen overhalen om een wandeling te maken door de oude universiteitsstad, zegt Van der Molen. 'Ze beschrijven hoe de natuur werkt en ze beschrijven dingen die niet alleen nú, maar over een eeuw en over een miljoen jaar nóg zo zijn.' Het lijkt in die zin op de schoonheid van een vreemde taal, beschrijft Van Vulpen. 'Ook daar heb je mensen nodig die het voor je vertalen en kunnen vertellen welk verhaal er verteld wordt.'

Dan nu de praktijk...

Twee 'Leidse' wetten die ook - als je ze eenmaal weet te ontleden - de toetsen der poëzie kunnen doorstaan:

Uitgeplozen: De Lorentzcontractie
Beeld: Vysotsky - Eigen werk

Uitgeplozen: de Wet van Snellius
Beeld: Vysotsky - Eigen werk

Elegantie zit in kennis

De elegantie van formules is volgens Julia Cramer, onderzoeker in de onderzoeksgroep Science Communication & Society aan de Universiteit Leiden, gebonden aan een soort basiskennis van de materie. Ze vergelijkt het met bladmuziek, waarin alle muziek beschreven staat. 'Ook alles over een theorie staat in een formule, maar voor de mensen die er niet alles over hoeven te weten, is het een onbegrijpelijk ding. Dat is voor mij een muziekstuk ook - en Japanse tekens voor iemand die geen Japans kan lezen', zegt Cramer. 'Dus het is eigenlijk heel logisch.'

Het hele gesprek met Julia Cramer, die overigens promoveerde op onderzoek naar kwantumcomputers, is maandag om 15:00 te horen in De Nieuwe Wereld met Mark Beekhuis.

De Nieuwe Wereld
De Nieuwe Wereld

De Nieuwe Wereld

Follow on twitter Visit on Facebook

Gestopt

Als een ware ontdekkingsreiziger verkent Mark Beekhuis de contouren van het continu veranderende landschap.

BNR app iTunes Spotify RSS
Wetenschap
Deel dit artikel:

Aanbevolen podcasts

Facebook als geldpers voor de wetenschap

Zombiemieren, gras dat jat van de buren en de mijt die op je gezicht ......

Hoe planten luisteren naar de wind

Volg de discussie via Facebook of Twitter

Doe mee aan de discussie op onze Facebookpagina of via Twitter (#bnr).
BNR Facebook BNR Twitter
live-studio-image

Populairste podcasts

Strijders | Kees de Kort

Opinie | Taaie Tini

Opinie | Gaan we weer normaal doen?

BREEKT: 'Eerlijke verdeling van vaccins is een utopie'

De Ochtendspits | 19 januari

BNR Service en Contact
Contact Frequenties BNR Nieuwsbrief Privacy Cookies Cookie-instellingen Algemene voorwaarden
Podcasts
Alle podcasts Expert Podcasts BNR App iTunes Spotify
BNR Kanalen
BNR App BNR Nieuwsbrief Files en Flitsers FD BNR LIVE LIVE Eventsnieuwsbrief
Volg BNR
Linkedin Twitter Facebook Instagram YouTube RSS
Adverteren
Adverteren op BNR Adverteren op FD Adverteren BNR podcast Vacature plaatsen op BNR Vacatures FD Mediagroep
Carrière
Werken bij BNR Stages
FD Mediagroep
FD Company.info Energeia ESB.nu Pensioen Pro De Jurist Fondsnieuws Springest FDMG.nl
Programmering
Programmagids
Disclaimer
Disclaimer
Download on the App Store Android App on Google Play