De comeback van de deelfiets
De deelfietsen leken voorgoed verdwenen uit het straatbeeld. Maar ze komen nu toch terug. Volgens Deborah Nas, praktijkhoogleraar Strategic Design for Technology-based Innovation aan de TU Delft, zouden er alleen nog maar deelfietsen moeten zijn.
Ooit waren er deelfietsen, en toen ineens niet meer. Wat is er misgegaan? Nas: 'Er waren in één klap te veel fietsen, met nog te weinig gebruikers en geen richtlijnen. Het werd een rommeltje.'
Ineens waren er 7000 deelfietsen in Amsterdam
De gemeente Amsterdam, een van de steden in Nederland waar deelfietsen al eerder werden geïntroduceerd, heeft zich volgens Nas laten overrompelen door het fenomeen deelfiets. En dat kón niet goed gaan. 'Vooral de nieuwe generatie deelfietsen, ook wel free floating deelfietsen of strooifietsen genoemd, hoeft niet meer in een docking station te staan. Dus je kunt ze overal neerzetten en met een smartphone en een slim slot openen. Omdat dat mocht, er waren geen richtlijnen voor, konden die fietsen overal neergezet worden. In een periode van twee maanden zijn naar schatting 7000 fietsen neergezet in Amsterdam.'
Kip-ei-probleem
Dan speelt er volgens Nas nog een ander probleem, namelijk een kip-ei-probleem. 'Er moeten voldoende fietsen zijn om voldoende gebruikers aan te trekken, je moet er als gebruiker op kunnen vertrouwen dat je altijd een fiets in de buurt hebt. Anders word je geen klant. In eerste instantie ga je een moeilijke fase door met meer fietsen dan gebruikers.' Het project is dus nooit uit de probeerfase gekomen.
Zoeken naar het juiste model
Overal ter wereld zitten steden met dezelfde vraagstukken, maar elke stad is anders en dus manifesteert elk probleem zich anders. 'Maar niemand heeft nog het goede antwoord gevonden.' Amsterdam zoekt volgens Nas 'een combinatie tussen het vrij mogen neerzetten van de deelfietsen in minder problematische zones en het verplicht parkeren in speciale deelfietsvakken'.
'Gebruikers moeten opgevoed worden'
Volgens Nas schuilt ook in het nieuwe beleid van de gemeente Amsterdam een gevaar: 'Het is niet uit te leggen aan een gebruiker waar je 'm precies neer mag zetten. En als je in de eerste weken al een boete aan je broek hebt gehad, houd je er snel mee op. Daar zit wel de grote uitdaging. Ik vergelijk het met de snelweg: als je vaak een traject rijdt, weet je waar je hoe hard mag. Maar toen die 130-zones werd ingevoerd, had je als gebruiker ook geen idee waar je 120, 130 of 100 mocht. Dat ging ook veel mis, dat gaat hier ook gebeuren. Gebruikers moeten dus opgevoed worden.'
'Versimpel regels, verduidelijk zones en investeer in communicatie'
Hoe? Door regels te versimpelen, zones eenduidiger te maken en heel veel te investeren in communicatie, denkt Nas. Dat ziet ze nog niet in het nieuwe plan, maar ze hoopt dat er meer achter zit 'dan nu op papier staat'. De deelfiets moet zorgen voor meer ritten met minder fietsen en dat mensen daardoor minder snel de auto pakken, waardoor de openbare ruimte beter benut wordt. Nas denkt dat het nog wel twee jaar gaat duren voordat het systeem een beetje op orde is.
