'Sleepwet zorgt voor volstrekte willekeur'
Advocaat Inez Weski maakt zich zorgen over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. 'Doe het niet', waarschuwt ze. Het grootste risico is volgens Weski de 'volstrekte willekeur die het gevolg zal zijn' van de invoering van de wet.
Als de 'sleepwet' er komt, kunnen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten aan de hand van vooraf bepaalde zoekwoorden verdachten 'in een bepaalde kaartenbak zetten', vreest Weski. Daar komt nog bij dat alle vergaarde data met andere landen gedeeld kunnen worden. En dat is volgens de advocaat een 'immens risico'. 'Voor je het weet ben je terreurverdachte. Jij kunt eigenlijk niet tot nauwelijks natrekken of dat klopt.'
'Vanaf de wieg al beschouwd als verdachte'
Volgens Weski worden personen door de nieuwe technische ontwikkelingen op het gebied van inlichtingen en veiligheid 'vanaf de wieg beschouwd als verdachte'. We kunnen al sinds haar begin als strafpleiter in de gaten gehouden worden, nu worden de mogelijkheden die data aan elkaar te koppelen technisch meer mogelijk.
Immense hoeveelheid data
Wat volgens Weski ontbreekt is controle binnen de strafprocedure op het vergaren van die inlichtingen. De 'immense hoeveelheid data' die verzameld kan worden is 'volstrekt onbeheersbaar'. 'Uiteindelijk zou het moeten gaan om controleerbare, menselijke inlichtingen. Niet met een joystick vanachter je bureau data binnenkrijgen. Die technologie moet in handen zijn van een persoon die dat kan analyseren. Het is zo vaag, uiteindelijk, en betekenisloos.' De ervaring leert volgens Weski ook dat het voldoende beheersen van de data technisch nog niet op orde is.
'Iemand moet kunnen zeggen: ik wil terug naar de bron'
De laatste jaren zijn de mogelijkheden voor verdachten om uit te kunnen zoeken waar beschuldigingen vandaan komen ingeperkt, zegt ze. In haar strafzaken ziet ze dit soort praktijken ook al terugkomen: 'Het is een soep geworden die tot gevolg heeft dat jij als verdachte tegen een muur komt te staan: nee u mag dit niet controleren of inzien, we houden data achter.' En daar kunnen we ons nauwelijks tegen verweren, ziet Weski. Ze vindt dat er iemand moet zijn die kan zeggen 'ik wil terug naar de bron'. Dat geldt volgens haar voor zowel groot als klein leed.
21 maart is het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
