Versnipperde jeugdzorg mist totaaloplossing

Een op de zeven kinderen heeft een 'rugzakje'. Ze zijn gediagnosticeerd met ADHD, autisme, Asperger en andere 'ziektes'. Voor de ouders is het vaak een opluchting dat het afwijkende gedrag van hun kinderen een label heeft gekregen. Maar wordt er niet te veel en te makkelijk gestempeld?

Twijfel
Daarover sprak BNR's Harmke Pijpers vandaag in de studio met pedagoog Peter Cuyvers en hoogleraar opvoedkunde Jo Hermanns. Ze gingen daarbij vooral in op punten die beter kunnen in de begeleiding van kinderen, maar ook die van de ouders.

Dat ouders twijfelen of ze het wel goed doen als opvoeder is volgens Cuyvers logisch."Als je je als ouder niet afvraagt of je het goed doet ben je geen goede ouder. Twijfel is dus heel normaal."

Nooit goed
Volgens Cuyfers leven we in een maatschappij waar dubbele boodschappen deze twijfel nog eens extra voeden. "Als je zegt dat je als vrouw thuis blijft om voor de kinderen te zorgen ben je burgerlijk, maar als je gaat werken verwaarloos je je kind. Er zijn heel veel normatieve boodschappen die elkaar tegenspreken. Je kunt het volgens de maatschappij nooit goed doen."

Hermanns geeft aan dat die gezaaide twijfel juist de reden is dat ouders snel op zoek gaan naar professionele hulp, wanneer hun kinderen iets van de norm afwijken. "Ouders worden onzeker van de beelden die over hun kinderen geschetst worden en willen duidelijkheid in de vorm van een diagnose."

Totaal-aanpak
Die labeling is voor de ouders misschien prettig, maar het kind heeft vaak te lijden onder het stempeltje, gaat Hermanns verder. "Nederland heeft het hoogste aantal kinderen dat in internaten zit. Er is een grote toename van Wajongers, dat is nu een op twaalf. Dat zit hem in kinderen die vaak te vroeg in een begeleidingstraject terechtkomen. Veel kinderen krijgen te snel een stoornis toebedeeld."

Hokjes
Volgens Cuyvers valt er veel te verbeteren aan de begeleiding van ouders en kinderen. Hij spreekt van een versnippering van instituten waardoor het schort aan persoonlijke begeleiding en een totaal-aanpak.

"Ieder probleem heeft een hokje. Maar een probleem ontstaat vaak uit een samenloop van meerdere problemen in een gezin. Er zijn nu 40 of 50 verschillende instituten. Iedereen moet vanuit het eigen hokje een probleem oplossen, anders krijgen ze geen geld om hun activiteiten uit te voeren."

Definitie omdat het moet
Achter de schermen wordt om die reden zelfs geconcurreerd over wie het probleem het best kan oplossen, zegt Cuyvers. "Een gezin moet eerst een professionele definitie van het probleem hebben, willen ze hulp krijgen. Terwijl die definitie er vaak niet is. De elementaire vraag wat een gezin nodig heeft wordt niet meer gesteld, er wordt direct een diagnose gesteld."

Het alternatief ligt volgens Cuyvers in het niet langer wantrouwig bekijken van ouders maar hen te integreren in de oplossing. "Ook voor hen moet een minder vast gedefinieerde begeleiding komen."