Dit is het tweede deel van de reportagereeks 5 x Europa, werken zonder grenzen. Verslaggever Anke Truijen spreekt vijf Nederlanders die van Europa hun werkterrein hebben gemaakt.
Studententijd
In een kleine Parijse bistro halen Stanneke Lammers en haar Franse man Frederic herinneringen op aan hun studententijd. Ze leerden elkaar kennen in het Engelse plaatsje Hull tijdens een uitwisselingsprogramma van Erasmus. Lammers: "Daar zijn we verliefd geworden. Maar we zijn daarna niet gelijk gaan samenwonen. Ik heb eerst mijn advocatenopleiding in Nederland afgemaakt."
Het op en neer-reizen tussen Parijs en Rotterdam, elke twee weken, was zwaar, vult Frederic aan. Hij werkt bij een bank in de 'Franse city'. "Als compromis hebben we gezocht naar een baan in Brussel, maar dat lukte niet. Uiteindelijk vond Stanneke werk in Parijs." Ze zien zichzelf als het ultieme resultaat van het Erasmusprogramma, dat integratie binnen de EU moet bevorderen.
Statig
Iets verderop ligt Stannekes kantoor. En wie de Avenue de Wagram helemaal afloopt, komt uit bij de Arc de Triomphe. Lammers: "We zijn hier in het 17e arrondissement van Parijs. In deze wijk zitten veel advocaten, notarissen en accountants." Ze opent een dubbele gietijzeren deur van een oud statig pand. "Mooi hé?", zegt Lammers over het kantoorpand dat Parijse grandeur uitstraalt: aan het plafond hangen kristallen kroonluchters, een krakende houten vloer, staatsportretten aan de muur en overal spiegels.
Lammers zit hier met drie Franse advocaten. En dat is niet vanzelfsprekend. "Je moet eerst de taal goed beheersen. Ik heb een beroep gedaan op een Europese richtlijn speciaal voor advocaten zodat ik mij hier kon vestigen. Je hoeft niet een hele Franse rechtenstudie te volgen maar wel ervaring opdoen in de praktijk. Daarna pas kon ik me aansluiten bij de Orde van Advocaten in Parijs en inschrijven als Franse advocaat."
Procederen laat ze vaak over aan haar Franse collega’s. "Daar zit zoveel nuance in dat ik dat liever laat doen door mijn collega’s. Ik sta vooral mijn Nederlandse cliënten bij, daar zit mijn kracht. Ik help ze bij het sluiten van contracten voor bijvoorbeeld bedrijfsovernames, fusies of vastgoed."
Ver van het werk
Elke maand reist Lammers met de trein naar Rotterdam om met haar cliënten af te spreken. Ze werkt daar samen met een Nederlands advocatenkantoor. Er is volgens haar een groot verschil tussen de twee landen. "In Parijs is iedereen meer individualistisch bezig, hier zijn niet zoveel grote kantoren en hier doen ze niet aan vrijdagmiddagborrels. Ze maken hier ook lange dagen omdat mensen hier ver van hun werk vandaan wonen. Ik ook, ik reis elke dag vijftig minuten op en neer. In Rotterdam reed ik op mijn fietsje in tien minuten naar kantoor."