Ecuador geeft Assange politiek asiel

Het wordt zijn eerste openbare optreden sinds maart. De zegsman wilde "om veiligheidsredenen'' niet zeggen of Assange vanuit een raam gaat spreken of de stoep op durft, waar de Britse politie hem vrijwel zeker zou arresteren.

Rel
De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) komt donderdag om 22.30 uur (Nederlandse tijd) in spoedzitting bijeen om zich te buigen over de Assange-affaire. Ecuador had om de vergadering in Washington gevraagd.

Quito wil dat de OAS met een gemeenschappelijke verklaring komt over het conflict met Londen. De Britse regering heeft gedreigd de oprichter van klokkeluiderssite WikiLeaks uit de ambassade van Ecuador in Londen te halen, in weerwil van de onschendbaarheid van de diplomatieke missie. De OAS is de organisatie van de 35 staten in Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika.

Politiek asiel
WikiLeaks-chef Julian Assange noemt zijn politiek asiel in Ecuador een "belangrijke overwinning''. Volgens zijn advocaat kan hij daardoor niet worden uitgeleverd aan Zweden.

Maar niet iedereen is zo optimistisch. Het is een beetje een kat in de zak voor Assange, meent diplomatie-deskundige Robert van de Roer. "Hij zit als een rat in de val in die ambassade. De kans dat hij het land uit komt is niet zo groot." Er zijn ervaringen met een Nigeriaan die in een diplomatieke zak het land wilde verlaten, maar die kwam niet verder dan het vliegveld.

"De Britten zitten er natuurlijk mee dat het nietige Ecuador Groot-Brittannië in de hoofdstad voor aap zet. Ze kunnen een paar dingen doen. Ten eerste mag Ecuador volgens een internationaal verdrag dat zowel de Britten als de Ecuadoranen hebben ondertekend voor een crimineel feit geen asiel verlenen."

Status
Ook kunnen de Britten de status van de ambassade zelf gaan verlagen. Maar daar moet het parlement eerst goedkeuring voor geven. Uiteindelijk moet de rechter beoordelen in hoeverre Ecuador hier netjes heeft gehandeld, meent Van de Roer. "Hoewel de juristen van de foreign office daar al wel naaar kijken, zul je eerst op ministersniveau diplomatieke druk krijgen om te kijken of dit in den minne kan worden geschikt."

De Britten zullen het waarschijnlijk heel formeel gaan spelen. "Assange is op borgtocht vrij. Daar waren strikte voorwaarden aan verbonden en die heeft hij geschonden door de ambassade binnen te gaan. In wezen is Assange een mediahype, maar Ecuador zal vroeg of laat door de knieën moeten omdat de Britten wel mogelijkheden hebben om Assange 'uit te roken'. 

Vrije informatie
Salomon Bouman, oud-correspondent voor NRC Handelsblad, begrijpt goed dat Ecuador veel waarde hecht aan de rechten van de vrije informatie. "in Zuid-Amerika worden journalisten ook vervolgd voor hun mening en Ecuador maakt daar een punt van. Het heeft de kwestie zo gespeeld dat Assange daar politiek asiel krijgt en dat is een signaal voor de situatie in Zuid-Amerika."

Wat rest is de vraag of de belangen van de vrijheid van informatie uiteindelijk zwaarder wegen dan de belangen van de twee mogelijke slachtoffers van de verkrachting. Assange verdenkt de Verenigde Staten er immers  op zijn beurt van achter de aanklacht van de Zweedse vrouwen te gaan staan, om hem uitgeleverd te krijgen.

En volgens Bouman moet óók het recht van Assange om het proces van de Zweedse vrouwen tegen hem te ontlopen daarom serieus worden genomen. "Dat is het spel. En daar is Ecuador in gaan zitten. Het heeft ook iets te maken met de verhoudingen tussen Zuid-Amerika en de Verenigde Staten, die zijn ook niet helemaal gezond."

Politiek asiel
Minister van Buitenlandse Zaken Ricardo Patiño meldde vanmiddag dat Assange politiek asiel krijgt in Ecuador. In juni vluchtte Assange naar de Ecuadoraanse ambassade in Londen, waar hij zich sindsdien schuil houdt en waar hij toen ook politiek asiel aanvroeg.

In Zweden is Assange aangeklaagd voor verkrachting. Hij vreest uiteindelijk in de Verenigde Staten te belanden, waar hij veel vijanden heeft. WikiLeaks onthulde er honderdduizenden documenten. Ecuador schat de kans dat Assange aan de VS wordt uitgeleverd hoog in en vreest dat de WikiLeaks-baas daar geen eerlijk proces zal krijgen.

"Er zijn dreigingen voor zijn leven, vrijheid en persoonlijke veiligheid'', zei Patiño. Wat het asiel precies inhoudt voor Assange is onduidelijk. De Britse regering heeft aangegeven dat uitgelevering aan Zweden nog niet van de baan is.

Groot-Brittannië dreigt de beschermde status van de Ecuadoraanse ambassade op te heffen. Agenten kunnen dan het gebouw binnengaan en Assange arresteren.