Hoe bevries je álle lonen?
Een van de bezuinigingsmaatregelen die in het Catshuis op tafel ligt, is het bevriezen van de lonen. Het levert vier miljard euro op en het kan, met de Wet op de Loonvorming.
Het geknuffel in het Catshuis tussen de twee regeringspartijen en de gedoogpartner kan er in 2013 toe leiden dat alle lonen worden bevroren. Dus niet alleen die van de ambtenaren, maar ook de lonen in de marktsector. De twee maatregelen tezamen leveren een besparing van vier miljard euro op en die is hard nodig om de begroting van 2013 op orde te krijgen. De juridische instrumenten om dit te bereiken zijn er, vertelt arbeidsrechtadvocaat Maarten van Kempen in BNR Juridische Zaken.
De ambtenaren
De overheid is de baas van ongeveer een miljoen ambtenaren. En de baas gaat in principe over je salaris. Toch staan de vakbonden van de ambtenaren niet helemaal met lege handen, zij kunnen zich wellicht beroepen op het zogeheten ‘overeenstemmingsvereiste’. Dat wil zeggen dat van een verslechtering van de rechtspositie van de ambtenaren geen sprake kan zijn zonder instemming van de vakbonden. Het is een wapen dat ambtenarenbonden ook in de strijd werpen nu de overheid de bijzondere ontslagbescherming van ambtenaren te niet wil doen.
De marktsector
Dan blijft de marktsector nog over. De overheid heeft een zekere mate van invloed op de loonontwikkeling met de cao’s. Het ministerie van Sociale Zaken kan die ‘algemeen verbindend’ verklaren waardoor ze voor iedereen in bijvoorbeeld de bouwsector gelden. Maar algemeen verbindend verklaarde cao’s of niet, de overheid kan interveniëren in alle loonafspraken. Sinds 1970 bestaat daarvoor de Wet op de Loonvorming. Die maakt het mogelijk om in een ‘zich plotseling voor doende noodsituatie van de nationale economie’ een loonmaatregel af te kondigen. De overheid heeft dit instrument tijdens de crisis in de jaren ’80 al eens toegepast.
Bonussen buiten schot
Van Kempen verwacht overigens niet dat, als het kabinet-Rutte meent dat er van zo’n noodsituatie sprake is, periodieke beloningsafspraken of bonussen door de bevriezing geraakt worden: “Dat is te complex, het zal dan waarschijnlijk alleen gaan om de prijsindexatie. Dus de paar procent die mensen er jaarlijks bij krijgen om hun koopkracht op peil te houden.”
Meer vanavond in BNR Juridische Zaken. Met verder: heeft de Nederlandse Publieke Omroep met honderdduizend euro te veel betaald voor de domeinnaam npo.nl? En hoe zit het nou met de garantie op uw Apple-producten; een, twee óf drie jaar?
BNR Juridische Zaken wordt dinsdagavond van 20.00 uur tot 20.30 uur uitgezonden. Daarna is de uitzending terug te luisteren via bnr.nl/juridischezaken