Weekend Wetenschap | De angstige momenten van een fruitvliegje

Zijn fruitvliegjes ook wel eens bang?

Dat vliegen dezelfde emoties hebben als mensen, lijkt onwaarschijnlijk. Toch lijken fruitvliegjes een ‘negatieve emotionele toestand’ te hebben, die wel iets weg heeft van angst. Dat schrijven twee Amerikaanse wetenschappers deze week in Current Biology.

(Video: William T. Gibson)

Eerst het schokkende nieuws. Hersenonderzoekers blijken insecten te gebruiken voor onderzoek naar emoties. Maar of insecten überhaupt emoties hebben, daar is de discussie nog niet over afgesloten. De reden om toch voor insecten te kiezen is de eenvoud v an hun neurologisch systeem. Onderzoek met muizen lijkt misschien meer voor de hand te liggen, omdat die meer op ons lijken. Maar muizen zitten al weer vele malen ingewikkelder in elkaar. Toch blijft het probleem dat zelfs als vliegen emoties hebben, we evolutionair zo ver uit elkaar zitten, dat de kans klein is dat die emoties vergelijkbaar zijn.

De onderzoekers besloten daarom de emoties in stukken op te knippen. ‘Emotion primitives’ noemen ze die. Emotie-atomen, zou je misschien kunnen zeggen. Het voorbeeld dat de onderzoekers noemen, is een pistool dat afgaat. Je hoort de knal. Dat lawaai geeft je een negatief gevoel. Daardoor gedraag je je een paar minuten anders, tot de gewone toestand zich weer herstelt.

Iets vergelijkbaars, maar dan met een schaduw, overkwam fruitvliegjes in het lab. En hun reactie laat zich op dezelfde wijze beschrijven. Sterker, na 10 schoten verwacht je dat mensen steeds angstiger zullen zijn. Ook dat effect is zichtbaar bij vliegen. En net als bij mensen keert ook bij vliegen na enige tijd het gewone gedrag weer terug.

Daarmee is niet bewezen dat vliegen angst ervaren, of blijdschap of boosheid, haasten de wetenschappers erbij te zeggen.

(Uit: Current Biology)

Een stevige hand voorspelt een lang leven
De kracht van je hand, zegt meer over je gezondheid dan je bloeddruk. Verzwakking van de spieren blijken hart- en vaatziekten te voorspellen. Bovendien, zegt een van de onderzoekers, is het een goedkope methode.

Voor dit onderzoek werden 140-duizend mensen uit 17 landen gevolgd. Hun spiersterkte werd gemeten met een dynamometer. De onderzoekers vonden dat bij elke afname van 5 kilogram, het risico op een vroege dood door hart- en vaatziekten met 17% toeneemt. Hierbij is al gecorrigeerd is voor andere invloeden, zoals het verschil tussen man en vrouw, het opleidingsniveau, gebruik van alcohol en tabak, en de BMI.

Of het je kansen vergroot wanneer je door training de kracht in weer weet op te krikken, is nog niet onderzocht. Dat willen de onderzoekers nu gaan doen.

(Uit: The Lancet)

Een leuk effect, dat waarschijnlijk nuttig is
De wetenschappers zelf moesten meteen terug denken aan het speelgoed uit hun kindertijd. Dat maakte licht en geluid als je het aanraakt. Een nieuwe materiaal dat zij ontdekten doet dat ook.

Daar houdt de vergelijking wel meteen op. Het materiaal is een organische onderkoelde vloeistof, die waarschijnlijk nuttig is in biomedische sensors en optische geheugens (zoals cd’s).

Waar de meeste kristallen, zoals zout, als ze smelten en dan weer afkoelen terugvallen in hun kristalvorm, kan dit soort vloeistoffen vloeibaar blijven. In dit geval gaat het om de stof DPP, die gebruikt wordt in kleurstoffen. Dat kun je zo afkoelen dat het vloeibaar blijft, bij temperaturen waarop het al had moeten kristalliseren. Maar als je erover wrijft, kristalliseert het plotsklaps alsnog en gloeit het onder UV-licht fel op.

(Uit: ACS Central Science)