'Rijksbegroting nog niet meer dan wat schuiven met pionnen'
Als Nederland serieus werk wil maken van een plek in de top-5 van meest concurrerende economieën, zijn er nog forse stappen nodig op het gebied van arbeidsmarkt, innovatie en concurrentie. Met die boodschap aan het kabinet komen de CEO's van Philips, ING, DSM en KLM, vooruitlopend op de Rijksbegroting die het kabinet over twee weken presenteert. "Als je echt wilt excelleren, moet je het lef hebben om door te pakken." De vier CEO's spraken afgelopen zaterdag op een bijeenkomst in het kader van 200 jaar Koninkrijk in Maastricht. Vanavond is het hele gesprek van een uur vanaf 19:00 uur te horen in BNR Wereldveroveraars.
Gezamenlijk maken de vier zich sterk voor een betere toekomst voor de Nederlandse economie. Die vergt creativiteit en innovaties, zegt ING-ceo Ralph Hamers. "Ik denk dat daar een grotere stimulans vanuit de overheid naartoe zou kunnen gaan. Het is goed dat er in de Rijksbegroting toch wat aan koopkracht verbetert, dat helpt het prille consumentenvertrouwen te verbeteren, maar ik denk dat er nog heel veel additionele stappen kunnen worden genomen."
De basis is er, erkent ook Camiel Eurlings van KLM. "Maar als we de ambitie willen hebben om echt tot de top te behoren, moeten we extra stappen zetten." De gebrekkige flexibiliteit op de Nederlandse arbeidsmarkt is hem een doorn in het oog. "Als je doorstroom wilt creëren in je bedrijf, met een soort van vrijwillige vertrekregeling, dan merk je dat dat in Nederland veel moeilijker is dan in een land als Frankrijk."
Maar flexibilisering van de arbeidsmarkt is bepaald niet Eurlings' enige stokpaardje. Keer op keer merkt hij dat de duurzame ambities van zijn bedrijf worden gedwarsboomd door een gebrek aan stimulans om aan de slag te gaan met bijvoorbeeld groenere brandstoffen. Zijn collega Feike Sijbesma van DSM sluit zich daar nadrukkelijk bij aan. "Een nieuwe innovatie zoals deze bio-fuels, waar je uit afval brandstof maakt met 85 tot 95 procent CO2-reductie, is in Nederland ontwikkeld, maar die wordt in Amerika in de praktijk gebracht."
Energiescenario
Innovatie, competitiviteit en ambitie, Sijbesma kan niet vaak genoeg benadrukken dat dat de kurken zijn waar een gouden toekomst voor de Nederlandse economie op drijft. "Onze arbeidsmarkt is op Japan na de meest inflexibele van de wereld, daar wil je niet zitten. We moeten meer innovaties doen, meer inzetten op opkomende technologieën in Nederland, meer inzetten op de duurzaamheidspositie die we hebben. Ons energiescenario is niet concurrerend, dat móeten we aanpakken."
Het is niet alleen de overheid die daar aan moet werken, het vergt ook een minder afwachtende houding van de burgers, meent Sijbesma. "Veel mensen kunnen niet goed inschatten wat Europa en de globalisering ons zullen brengen. Ze kunnen ook niet goed inschatten hoe belangrijk de euro is en hoe de internationale handel ook welvaart heeft gebracht. Het is eigenbelang van allemaal om een sterk Europa te hebben."
Concurrentie
Maar welke stimuleringsmaatregelen de overheid ook neemt, alles staat of valt wat Eurlings betreft bij een level playing field. "KLM wordt bedreigd door zeer oneerlijke concurrentie - bedrijven die de olie goedkoop krijgen en staatssteun - en er wordt nu zelfs voorgesteld om bedrijven met Thaise stewardessen onder Thaise voorwaarden tussen Europa en Amerika te laten vliegen. Nederland en Europa moeten ervoor zorgen dat concurrentie wel op gelijke voet kan plaatsvinden. Als Europa daar een krachtig blok in is, kunnen wij maximaal gebruikmaken van de kansen die de wereldconcurrentie en de economie biedt."
Nederland heeft genoeg potentie, meent Frans van Houten van Philips. Maar om de welvaart te verhogen en meer banen te creëren moet je wel oog hebben voor de groeifactoren. Wat dat betreft zijn de eerste signalen uit de Rijksbegroting niet meer dan 'een klein beetje verschuiven van de schaakstukken', vindt hij. "Ik wil heel graag een gedragsverandering zien waarin we de ambities omzetten in daadkracht. Die Rijksbegroting is maar een klein stapje dat we snel moeten afhaken om weer verder te kunnen." Lastenverlichting en vooral vermindering van bureaucratie. Dat kan lukken en Nederland verdient het."
Onderwijs
Het begint al bij het onderwijs, vindt Van Houten. "Op scholen moet gestreefd worden naar excellentie en we moeten meer bèta-onderwijs doen. Universiteiten moeten de ambitie hebben om elk jaar 20 tot 40 start-ups te creëren. Kleine bedrijven moeten met grote bedrijven samenwerken als een soort buddy-systeem om de export te verhogen. Er zijn dus heel veel maatregelen nodig, die mogelijk zijn als we met elkaar samenwerken. Dan moeten we het cynisme en het sarcasme uit het systeem laten verdwijnen en gemeenschappelijk doel stellen en ervoor gaan.
Luister vanavond om 19:00 uur naar de extra lange uitzending van BNR Wereldveroveraars, waarin de vier CEO's de concurrentiepositie van Nederland in de wereld onder de loep nemen.