Georgia: land van CNN en Coca-Cola
Als er geen CNN was, hadden we dan ooit van Atlanta, Georgia, gehoord? Vast wel, al was het alleen al om Martin Luther King. En als we nooit van King hadden gehoord? Dan hebben we zeker van Coca-Cola gehoord, op Apple na het bekendste merk ter wereld. Of van Ray Charles, met zijn onvergetelijke ‘Georgia on my mind’. Georgia is een staat waar de roem van af spettert.
De geschiedenis van Georgia is fascinerend, omdat die zo’n beetje alles omvat wat het moderne Amerika heeft gevormd. Als grootste staat in het ‘diepe zuiden’ was het een bolwerk van het Democratische verleden, met een op slaven draaiende economie. Vlak buiten Atlanta kun je oude plantages bezoeken waar dat verleden zorgvuldig is geconserveerd: een gigantische, witte villa, met op enige afstand de piepkleine, primitieve hutten waarin de slaven met hun gezinnen woonden, met vloeren van aarde of klei, geen sanitair, nooit meer dan één kamer. Maar ook superluxe buitenwijken waar vrijwel alleen rijke Afrikaanse Amerikanen wonen, uit eigen keus. Je zou kunnen zeggen: zeer chique getto’s in de Wassenaar-stijl. Nieuwe luxe, die je onwillekeurig doet denken aan het landgoed ‘Tara’ uit Gone with the Wind, al waren de eigenaren in dat verhaal nog blank en het personeel zwart.
De meest bezochte plekken in Atlanta zijn de Ebenezer Baptist Church, waar Martin Luther King dominee was, en het gedenkteken en museum ter nagedachtenis aan deze held van de geweldloze strijd om de burgerrechten, en het hoofdkwartier van CNN. De geschiedenis van de in 1968 vermoorde King is een elementaire keten in de wordingsgeschiedenis van de Verenigde Staten, vanaf de onafhankelijkheid, via de afschaffing van de slavernij in 1863, de beëindiging van de apartheid in 1964 en de succesvolle strijd van King om minderheden naar de stembus te krijgen.
Het verhaal van CNN is eveneens uniek Amerikaans. Oprichter Ted Turner, destijds eigenaar van een lokaal tv-station in Atlanta dat speelfilms, korte nieuwsbulletins en alle wedstrijden van honkbalploeg de Atlanta Braves uitzond (dat team was eigendom van Turner) begon in 1980 met ’s werelds eerste kabel-nieuwsstation. Ik interviewde hem in een nog in de grondverf staande studio, en had eigenlijk maar een vraag: denkt u nou echt dat zoiets kan, en dan wereldwijd? Zijn antwoord: kan je niets beters verzinnen? Die vraag stelt iedereen, en ja, ik geloof erin. Hoewel het tot de Eerste Golfoorlog zou duren voordat de wereld CNN echt ging kennen, is de kijkdichtheid altijd bescheiden gebleven. Het succes zat in een concept dat Turner eveneens bedacht: contracten met hotels, vliegvelden en grote bedrijven. Dat vormde een solide financiële basis.
En dan is er die andere kolos: Coca-Cola, in 1886 uitgevonden door een apotheker, John Pemberton, bijgenaamd ‘Doc’, die tot dan toe uitsluitend zeperds had bedacht, zoals niet werkende medicijnen. We zouden hem nu een kwakzalver noemen. Maar deze uitvinding was een hit: een siroop die hij toevoegde aan het in die tijd kersvers ontwikkelde spuitwater. Nou ja, siroop: in de eerste decennia was de basis cocabladeren, waarvan ook cocaïne wordt gemaakt. Een medewerker, Frank Robinson, bedacht de naam en ontwierp de sierletter die het merk tot de huidige dag gebruikt. Robertson kwam ook met de reclamezinnetjes ‘de pauze die verfrist’ en ‘heerlijk en verfrissend’. Inmiddels produceert het merk talrijke frisdranken en mineraalwater.
Veel bezocht is ook Plains, het kleine stadje waar Jimmy Carter is geboren en getogen, en waar hij het bracht tot succesvolle pindakweker, en van daaruit tot gouverneur en president van de Verenigde Staten. Echt boeiend is het niet, maar de tocht erheen in ronduit schitterend. Maar de grootste verrassing vind ik de uit de Britse koloniale tijd daterende havenstad Savannah. In de Victoriaanse periode ontwikkelde de stad zich tot een soort oase, met beeldschone huizen, pleinen en lommerrijke lanen. Sinds de tweede helft van de 20ste Eeuw is Savannah een bloeiend cultureel centrum, waar schrijvers, kunstschilders, musici en beeldhouwers neerstreken. Daardoor heeft deze echt diep-zuidelijke stad in het conservatieve Georgia een heerlijk, vermakelijk en stout karakter gekregen, op een plek waar je dat absoluut niet verwacht. Het grappigst vond ik de Victoraanse villa’s, waarvan de ingang steevast op de eerste verdieping is. De begane grond was, net als in Nederlandse grachtenhuizen, voor het personeel. Er zijn twee trappen die naar de ingang leiden, een links en een rechts. En waarom? De dames gingen via de rechter en de heren via de linker trap, want als ze dezelfde trap zouden gebruiken zouden de heren misschien onder de lange jurken de enkels van de dames kunnen zien. Foei!
Bernard Hammelburg
Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context.
