Centrum Partij en Centrum Democraten waren toch niet anti-democratisch

Over de aflevering

De standpunten van de extreem-rechtse Centrum Partij, en later ook de Centrum Democraten, stonden zo ver af van wat we gewend waren in de Nederlandse politiek, dat mensen er niet meer goed over konden nadenken. Die conclusie trekt Jan de Vetten in zijn promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden.

De partijen werden door vrijwel iedereen geassocieerd met het fascisme van voor de oorlog. Ze werden niet benaderd als concurrenten in een verkiezingsstrijd, maar als vijanden, beschrijft De Vetten. Daarom werd over de volle breedte een offensief ingezet tegen de CP en de CD. In de Tweede Kamer werd een cordon sanitaire ingevoerd; er werden vele rechtszaken aangespannen, onder over partijsubsidies; in de media werd vooral negatief bericht, en op straat voerden anti-fascisten een stevige campagne.

Misschien gingen we daarin verder dan goed is in een democratie, zegt De Vetten, die daar meteen aan toevoegt dat er wel degelijk rare vogels in de partijen rondliepen, met racistische ideeën. Maar vooral het idee dat deze partijen de hele democratie zouden willen opblazen, blijkt achteraf nergens op gebaseerd. Terwijl dat een belangrijke reden was van het felle verzet tegen Centrum Partij en Centrum Democraten.