Weten we nou hoe het zit met de zwaartekracht?

Als 2016 één thema had was het de zwaartekracht. Minieme zwaartekrachtsgolven, die volgen uit de relativiteitstheorie van Albert Einstein, werden in voor het eerst echt gemeten. De meting zelf was al in 2015, maar het duurde nog tot februari dit jaar voor die metingen gecheckt en ge-dubbel-checkt waren.

Het was een meting waarvan Einstein zelf meende dat die nooit gedaan kon worden, omdat het signaal zo zwak moet zijn. Maar met de meettechniek van een eeuw later, was het signaal dat werd veroorzaakt door twee botsende zwarte gaten overduidelijk. Met die meting werd overigens ook voor het eerst een rechtstreekse meting gedaan aan zwarte gaten.

Boekhoudersmentaliteit

Maar er was meer. Want hoe goed de theorie van Einstein ook werkt, er kleven bezwaren aan. Wie zijn formules naast de sterrenkundige metingen legt, vindt of teveel zwaartekracht, of te weinig materie. Met een soort boekhoudkundige truc is dat opgelost. Onder de streep klopt alles, als er een post 'donkere materie' wordt opgenomen. Dat is materie die nog nooit iemand gezien heeft.

Erik Verlinde kwam dit najaar met een andere oplossing, waarover nog wel veel discussie is. Er zijn al wel onderzoeken gepubliceerd die erop lijken te wijzen dat hij op het goede spoor zit. Dat zou betekenen dat de theorie van Einstein toch niet helemaal klopt. In Wetenschap Vandaag deed Verlinde een dappere poging een tipje van de sluier op te lichten van zijn theorie zonder meteen te vervallen in formules.