Bye bye, VAR!

Minder papierwerk voor zzp'ers, opdrachtgevers en de Belastingdienst. En zekerheid vooraf over hoe de fiscus de arbeidsrelatie tussen zzp'er en opdrachtgever beoordeelt: dat is de kern van afspraken die staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën heeft gemaakt met werkgevers, zzp-organisaties en vakbonden over de opvolger van de VAR-verklaring.

Wiebes wilde de voor zzp'ers en freelancers noodzakelijke VAR vorig najaar al vervangen door een nieuwe Beschikking geen loonheffingen (BGL). Maar hij kreeg op zijn eerste plan zoveel kritiek uit de Tweede Kamer en van maatschappelijke organisaties, dat hij om de tafel ging met die organisaties om te praten over een alternatief.

Opruimen
“Het wordt allemaal een stuk simpeler en een stuk eerlijker verdeeld denk ik”, zegt Johan Marrink, oprichter en directeur van ZZP Nederland, een van de partijen die met Wiebes aan tafel hebben gezeten.

“De VAR wordt afgeschaft en de BGL komt er niet. We zijn gewoon aan het opruimen”, zegt Wiebes. “In het verleden 'dwarrelden' er een half miljoen beschikkingen door het land. Dat had nadelen voor zzp'ers en voor opdrachtgevers. Zzp'ers dachten dat alles in orde was, maar dat bleek bij controle soms niet het geval. Niemand wordt nu nog verrast. En we zijn er ook vanaf dat als er iets fout is, de zzp'er eenzijdig de rekening krijgt. Ik hoop dit met steun van de Kamers per 1 januari te kunnen invoeren.”

Overeenkomsten
In het nieuwe voorstel gaat de fiscus werken met voorbeeldovereenkomsten per sector. Er moeten snel zo'n veertig van die sectorale en een paar algemene overeenkomsten op de site van de fiscus komen. Zzp'ers en bedrijven kunnen die gebruiken en invullen. Wiebes: “Wie zich daarbij aansluit, kan van de ene op de andere dag aan het werk.”

Een bedrijf mag ook voor alle freelancers een eigen overeenkomst opstellen, die bij goedkeuring door de fiscus steeds opnieuw te gebruiken is. In het verleden was de zzp'er verantwoordelijk als de arbeidsrelatie verder ging dan het freelanceschap. Dan hád de werkgever premies moeten betalen, maar draaide de zzp'er daar voor op. Nu worden opdrachtgever en zzp'er samen verantwoordelijk. Dat moet ook een preventief effect hebben voor bedrijven die dachten te kunnen sjoemelen.

Marrink: “Als er van de contracten wordt afgeweken omdat deze malafide worden toegepast, dan zijn de werkgever (…) en de zzp’er er samen verantwoordelijk voor. In het verleden was de zzp’er daar alleen de dupe van.”

Het bedrijfsleven kan volgens Wiebes met de wijzigingen 10 miljoen euro per jaar besparen aan administratieve lasten. De fiscus moet de komende jaren in totaal 10 miljoen extra aan kosten maken, maar kan daarna rekenen op een structurele besparing van 745.000 euro per jaar. Er zijn in Nederland ongeveer 800.000 zzp'ers.

Schijnzelfstandigheid
Marrink verwacht dat het draagvlak voor het plan groot zal zijn, ook in politiek-Den Haag. “Een van de voordelen van het verhaal is ook dat de schijnzelfstandigheid bestreden kan worden; dat malafide opdrachtgevers eruit gepikt kunnen worden. Dus aan alle kanten heeft het voordeel.

“Nu wordt het eindelijk zoals het behoort te zijn, met modelcontracten waarin je je opdracht gewoon vastlegt. En als je voldoet aan de eisen voor zelfstandigheid – die worden goedgekeurd door de Belastingdienst – dan is er verder niets aan de hand. Er is verder geen VAR voor nodig, geen BGL meer nodig, geen aanslagen achteraf. Het is gewoon netjes.”