Het kabinet heeft een aantal fikse aanpassingen in het fiscale veld aangekondigd die het hoofd moeten bieden aan de huidige koopkrachtcrisis. Zo worden het komende jaar voor miljarden aan belastingen verschoven van werkenden naar vermogenden. 'Daardoor wordt de inkomsten- en belastingdruk voor werknemers, zzp'ers en ondernemers met- en zonder bv meer gelijk getrokken', zegt Roxana Bos, partner private taks bij advieskantoor EY.
De bekende koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau (CPB) die ieder jaar op Prinsjesdag bekend worden, hebben altijd al een beperkte houdbaarheidsdatum. Maar niet eerder konden ze eigenlijk al door de papierversnipperaar nog voordat ze in het koffertje van de minister van Financiën werden gestopt.
Ze is de winnaar van de grootste begrotingsportefeuille voor aankomend jaar, minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Of zo denkt ze, en dat heeft alles te maken met de koopkrachtreparatie. 'Voor zover je het winnen kunt noemen', zo stelt ze.
Er mag gerust gesproken worden van een van de meest beladen Prinsjesdagen ooit, nu vrijwel iedereen in het land wordt geraakt door de koopkrachtcrisis. Alle ogen zijn gericht op Den Haag: waar kunnen zij nog mee komen om deze crisis het hoofd te bieden?
Er is nog geen sprake van grote betalingsproblemen bij de energierekening, zo concludeert ABN Amro op basis van een analyse van hun transactiedata. Prijsstijgingen van meer dan 150 procent ziet de bank slechts bij 1,5 procent tot 2 procent van de huishoudens. 'De meeste mensen betalen de termijnnota's en ook de jaarnota's worden evenveel betaald als andere jaren', aldus hoofdeconoom Sandra Phlippen.
Prijzen rijzen de pan uit en veel Nederlanders dreigen de rekeningen niet meer te kunnen betalen, dus wordt op Prinsjesdag een troonrede verwacht met historische pakketten van enorme omvang. 'Mensen kunnen best een stapje terug doen', zegt econoom en hoogleraar Arnoud Boot die aan John F. Kennedy moet denken.
Nederland kan haar koopkracht niet behouden. Daarom kan het coalitieakkoord waarin dat beloofd wordt in de prullenbak. Dat zegt hoogleraar Economie Lex Hoogduin van de Rijksuniversiteit Groningen. 'In het coalitieakkoord staat dat iedereen koopkracht moet behouden, dat coalitieakkoord moet in de prullenbak. Je moet tegen de burger niet veinzen die 'ie perspectief heeft op koopkrachtbehoud.'
Het kabinet presenteert morgen op Prinsjesdag een reeks maatregelen om de stijgende energiekosten inflatie en daarmee de dalende koopkracht aan te pakken. Volgens BNR's huiseconoom Han de Jong lijkt er een goed pakket op tafel te liggen, zeker voor de kwetsbare groepen in ons land, en had er ook nog wel meer ingezeten. 'De overheid kan het zich makkelijk veroorloven.'
De vraag- en aanbodmarkt reguleren door middel van prijsplafonds kan nooit echt op steun rekenen van economen alom, maar het lijkt er nu toch van te komen. Zowel op nationaal als Europees gebied. Econoom Arnoud Boot zegt dat het een onontkoombare beslissing is.
De koopkracht neemt in alle waarschijnlijkheid toe in 2023, dat blijkt uit ramingen van het Centraal Planbureau die in handen zijn van de NOS. Onlangs berekende het CPB nog een koopkrachtstijging van 0,6 procent ten opzichte van 2022, maar na de maatregelen zou het percentage uit moeten komen op 3,9 procent.
Het gemiddelde voorschotbedrag voor energie loopt steeds verder op. Dat blijkt uit een analyse van ING. Vorige maand betaalden bijna zes op de tien huishoudens een hoger voorschotbedrag dan in dezelfde maand vorig jaar. Begin dit jaar was dat nog minder dan de helft.
De toonaangevende gasbeurs in Amsterdam ziet de gasprijs alleen maar verder stijgen na de toespraak van Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen.
Problemen kunnen ontstaan als je in je eigen huis een beleid gaat voeren, waardoor de EU-lidstaten gaan rotten', zegt de econoom in de podcast Macro met Boot en Mujagić.
Het kabinet wil met het fonds mensen uit de brand helpen die hun energierekening niet meer kunnen betalen, en zo voorkomen dat ze van het gas- en stroomnet afgesloten worden.
Voor het eerst sinds 1999 heeft de Europese Centrale Bank aangekondigd de rente met 75 basispunten te gaan verhogen, om zo de torenhoge inflatie te beteugelen en de zwakke euro te stutten. Een stap die volgens Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank, daadkrachtig genoeg is.
Tienduizenden mensen lopen mogelijk de energietoeslag van maximaal 1300 euro mis. Dat blijkt uit een rondgang van EenVandaag langs tien gemeenten. Het aanvragen is te ingewikkeld of mensen weten niet dat ze recht hebben op het geld.
Met de in het koopkrachtakkoord afgesproken verlenging van de lagere accijns op benzine, diesel en lpg worden de Nederlanders die het meest lijden onder de torenhoge inflatie amper geholpen. Omdat hogere inkomens gemiddeld meer kilometers rijden, profiteren vooral mensen met een dikkere portemonnee van de belastingverlaging. ‘Onverstandig en inefficiënt', zeggen economen. ‘Deze maatregel is schieten met hagel.’
De VCP ziet een maximale gasprijs als oplossing omdat 'de markt niet goed functioneert'. 'Dat ziet de Europese Commissie ook, want die wil zowel op de gas- als energiemarkt kijken naar aanpassingen.
Ondernemers in Nederland worden uitzonderlijk hard geraakt door de beoogde koopkrachtoplossing van het kabinet, zoals die in de uitgelekte plannen staan. Iets dat op weinig steun kan rekenen van brancheorganisatie Ondernemend Nederland. En dus worden stappen ondernomen: voorzitter Hans Biesheuvel gaat zélf naar Den Haag toe.
Vakbond CNV wil eerst zien wat het kabinet daadwerkelijk doet voor de portemonnee van Nederlandse huishoudens voordat het gelooft dat de nieuwe begrotingsplannen goed zijn voor de koopkracht. Voorzitter Piet Fortuin stelt in een eerste reactie op de overeenkomst dat er 'grote stappen' nodig zijn om de gevolgen van de grote prijsstijgingen te beperken.
De aanhoudend sterke prijsstijgingen laten zien dat de regering met structurele maatregelen moet komen om Nederlandse huishoudens te helpen rond te komen. Dat zegt Arjan Vliegenthart, directeur van budgetinstituut Nibud, na nieuwe cijfers die wijzen op een nog hogere inflatie in augustus dan in juli. Tegelijkertijd kwamen coalitiepartijen tot een akkoord over een nieuwe begroting met maatregelen voor koopkrachtbehoud bij Nederlanders.
De kans is zeer groot dat de Europese Centrale Bank volgende week de rente weer gaat verhogen. Er gaan zelfs geruchten dat de rente met 0,75 procentpunt zal worden verhoogd. De laatste én enige keer dat de rente zo hoog steeg was in 1999.
Tijdens het debat op dinsdag werd duidelijk dat er veel onenigheid is tussen de partijen. Toch vinden de kabinetsleden dat er genoeg vertrouwen in elkaar is.
Het kabinet wil vasthouden aan de eigen doelen om de stikstofuitstoot in 2030 te halveren ten opzichte van 2019. Dat is de uitkomst van het elf uur durende debat, waarvoor de Tweede Kamer terug kwam van het zomerreces.
Het kabinet doet toch een uiterste poging om de koopkrachtval van mensen met de laagste inkomens nog dit jaar te dempen. Daarnaast is er een pakket van miljarden in de maak om volgend jaar meer burgers financieel te helpen.
De Tweede Kamer wil dat het Centraal Planbureau (CPB) doorrekent hoe de kosten van het levensonderhoud zich ontwikkelen. Op initiatief van Kamerlid Pieter Omtzigt hebben zeventien fracties hiervoor een verzoek ingediend bij minister van Economische Zaken Micky Adriaansens. Omtzigt vindt dat het kabinet te weinig oog heeft voor de hoge inflatie, volgens hem 'de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog'.
Het kabinet denkt niet aan eenmalige steunpakketten om de koopkracht te verbeteren. Bewindslieden geven aan dat het kabinet structureel de koopkracht van huishoudens wil verbeteren. Wel moet daarbij gekeken worden naar bedrijven, die veelal grote winsten maken.
De oppositie in de Tweede Kamer eist onmiddellijke actie van het kabinet om de koopkracht van huishoudens te stutten. Volgens ramingen van het CPB leiden de aanhoudende prijsstijgingen ertoe dat volgend jaar een op de tien kinderen te maken krijgt met armoede.
De cijfers van het Planbureau zijn belangrijk voor de komende periode, als op Prinsjesdag de plannen voor 2023 worden bekendgemaakt.
Economen wijzen er op dat de steunpakketten, klimaatfondsen en koopkrachtcompensatie zorgen voor inflatie. De vraag naar producten wordt juist groter, terwijl er te weinig mensen zijn die voor de productie kunnen zorgen.